Als leider van de psychedelische beweging in de Verenigde Staten (in navolging van Timothy Leary) verwierf de Amerikaan Terrence McKenna in de jaren 60 veel populariteit. Zijn boeken, theorieen, lezingen (gedocumenteerd op vele beroemde geluidsopnames) en speculaties maakten van hem een waar icoon voor psychedelische drugsaanhangers en sympathisanten.
Na het behalen van zijn diploma aan de universiteit van Berkeley in 1969 met als hoofdvak Ecology, Resource Conservation and Shamanism, begint McKenna met reizen. Eerst als hasjsmokkelaar maar later steeds meer met het doel de rol die drugs in verschillende culturen spelen als onderdeel van de spirituele traditie te ‘onderzoeken’. Hij raakt gespecialiseerd in sjamanisme en de ethno-geneeskunde van het Colombiaanse Amazonegebied. Naar aanleiding van een psychedelisch experiment (een DMT-trip) tijdens een reis in 1971 door dit gebied, beweerd McKenna in contact te hebben gestaan met wat hij noemt de Logos, een onderbewuste geestelijke wereld. In een poging deze ervaring beter te begrijpen bestudeert hij, terug in zijn woonplaats Californie, de I Ching, de oudste chinese klassieke tekst. Dit drukwerk beschrijft het systeem van kosmologie en filosofie en is de basis voor veel Chinese culturele geloven. Deze studie leidt uiteindelijk tot het construeren van McKenna’s beroemde Novelty Theory.
Volgens deze theorie is de tijd zoals wij die kennen slechts een fractie van de ‘golf van stijgende nieuwigheid’ die uiteindelijk dramatisch tot een einde zal komen. Met behulp van de I Ching ontwerpt McKenna een grafiek die hij The Time Wave noemt. McKenna legt de grafiek naast de menselijke geschiedenis en ontdekt dat wanneer de grafiek ‘dipt’ er meer nieuws de wereld in komt. en definieert dat het zero point, het Eschaton, plaatsvind op 21 december 2012, (toevallig is dit ook het einde van de 10,000 jaar kalender die de Maya’s gebruikten). Alhoewel niet wetenschappelijk bewezen en door wetenschappers met lichte spot aangehaald, gelooft McKenna heilig in zijn eigen Novelty Theory (op zijn website is een heuse actieve ‘Timewave Zero Countdown’ te vinden). Als een ware evangelist blijft hij het tot aan zijn dood prediken tegen iedereen die het maar horen wil:
‘Dit is een enorme uitdaging voor de intellectuele structuren die ons zo ver hebben gebracht gedurende de laatste duizend jaar.We kunnen truckjes uithalen met atomen, daar bestaat geen twijfel over, maar deze truckjes saboteren ons. De hoger gelegen structuur van moleculen, laat staan organellen en dat soort dingen, is intellectuele incognita voor ons. Wij hebben geen benul van hoe deze dingen werken en wat er gebeurt. Toch zijn het deze levels die de constituente modaliteit van werkelijkheid waarborgen.’
Kortom: wij weten nog niet de helft van wat er allemaal aan de hand is. McKenna geeft vele voorbeelden om dat te verduidelijken. Zo stelt hij in zijn boek The Archaic Revival dat DMT-bevattende hallucinogenen (zoals ayahuasca en psilocybine paddestoelen) slechts een voertuig zijn om de communicatie met andere vormen van leven in ‘hyperspace’ te bewerkstelligen. In een DMT- trance zou je entiteiten ontmoeten die McKenna ‘tryptamine-mannetjes’ noemt, volgens hem ‘afspiegelingen van een daarvóór verborgen en plotseling autonoom gedeelte van onze eigen psyche’.
Een andere spraakmakende theorie van de altijd verrassende en originele McKenna is zijn kijk op de menselijke evolutie en het ontstaan van het bewustzijn. Bij hoge dosis’ psylocibine paddestoelen zo stelt hij in deze theorie, worden de verbale centra in het brein gestimuleerd. Dit heeft ervoor gezorgd dat de primaten (die volgens McKenna duizenden jaren geleden ook al regelmatig psychedelica snoepten) in klanktaal met elkaar konden praten. Aanvankelijk waren deze klanken willekeurig, maar met de tijd begonnen de primaten de geluiden met communicatieve concepten te associëren. En zo werd taal uiteindelijk een aangeleerd gedrag.
‘We zouden niet hier op aarde zijn als het niet was voor de psychedelische drugs. (…) Feit is dat, in termen van menselijke evolutie, iedereen die niet aan psychedelica doet, niet volwaardig menselijk is. Deze mensen zijn naar een lagere staat gevallen waar zij gemakkelijk geprogrammeerd worden. Begrensd en geobssedeerd door seksuele bezitterigheid die getransformeerd wordt in fetishism en objectobsessie. We willen tenslotte niet te veel inwoners hebben die vragen waar de macht en het geld werkelijk naar toe gaan. Eenmaal geinformeerd door psychedelica kunnen mensen dit salueren stoppen: ‘neem je politieke partij, je werk, wat dan ook en wég ermee.”
Hevig gefrustreerd als hij was over het feit dat (bijna) alle hallucinogene middelen illegaal waren en nog steeds zijn zei hij eens ‘Als de woorden leven, vrijheid en het bemachtigen van geluk niet het recht bevatten om te experimentern met je eigen bewustzijn, dan is de Onafhankelijkheidsverklaring het henneppapier waarop zij staat geschreven niet waard’.
McKenna is de auteur van boeken als Food of the Gods, True Hallucinations en The Archaic Revival. Maar waarschijnlijk het bekendste werk van zijn hand is Psilocybin – The Magic Mushroom Growers Guide, een gids voor het cultiveren van psilocybine paddestoelen. Jarenlang onverminderd populair vanwege het verbod van de Amerikaanse overheid op paddestoelen maar niet op sporen. Om gedonder te voorkomen schreven McKenna en zijn broer het boek onder the pseudoniemen ‘O. T. Oss and O. N. Oeric.’ McKenna was toen al eens voorgekomen op de zwarte lijst van Interpol in verband met het verhandelen en verkopen van drugs.
Naast zijn werk als schrijver is McKenna ook mede-stichter van Botanical Dimensions, een botanische tuin op het eiland Hawaii waar met uitsterven bedreigde ethno-farmaceutische planten worden bewaard. Hier bracht hij de laatste jaren van zijn leven door. McKenna overleed op 54-jarige leeftijd in 2000 aan de gevolgen van een hersentumor.
‘When you make the campfire bigger, more darkness is revealed. I found more questions than answers in my search’.
Terence McKenna