Woordenboek

Een autoclaaf is een instrument dat onder druk en bij hoge temperatuur voorwerpen kan steriliseren. Een autoclaaf kan hoge temperaturen bereiken, waardoor bacterieen en virussen gedood worden.

In feite is een autoclaaf een dure en luxe versie van een snelkookpan. Voor de kleine kweker is een snelkookpan voldoende. Voor diegenen die het wat groter aanpakken is een autoclaaf wel een goede investering.

Bacteriën zijn de belangrijkste oorzaak van contaminaties bij paddestoelen cultivatie. Deze eencellige micro-organismen zijn een continu gevaar voor je paddestoelculturen. Ze zijn een concurrent van het mycelium voor de voedingsbodem. Zeker in het beginstadium is het groeiende mycelium erg zwak en vaak daardoor niet bestand tegen agressieve bacteriën. Hierdoor is het sterilisatieproces ook zo belangrijk, zodat al deze bacteriën worden gedood.

Als het substraat geheel is gekoloniseerd, is het een stuk minder vatbaar voor bacteriën. Het mycelium is dan zo sterk dat het meestal kan blijven domineren over de bacteriën. Uiteraard is dit geen reden om de hygiëne regels maar overboord te gooien.

Bacteriën in het substraat kunnen in alle kleuren voor komen. De meest voorkomende kleuren zijn geel, oranje, zwart en groen.

De casinglaag is een laagje vochtig materiaal wat bovenop het gekoloniseerde substraat wordt gelegd. Hoewel de meeste paddenstoelen ook groeien zonder casinglaag, is het verstandig om een dergelijke casinglaag aan te brengen.

De casinglaag zorgt ervoor dat het substraat niet uitdroogt, stimuleert primordia formation en dient tevens als waterreservoir voor volwassen paddenstoelen.

Er zijn vele verschillende recepten voor casings. Een goede casinglaag heeft een open en poreuze structuur, houdt goed water vast en heeft een juiste pH waarde.

Het mycelium van paddestoelen bouwt kooldioxide op. Deze kooldioxide zal zich gaan verspreiden door de kweekruimte. Aangezien deze ruimtes vaak erg klein zijn zullen deze vrij snel geheel gevuld zijn met kooldioxide. De paddestoelen zelf kunnen zeer slecht tegen hoge concentraties kooldioxide. De groei van de paddestoelen zal dan ook snel tot stilstand komen.

Om dit te voorkomen is het belangrijk om regelmatig de lucht in de kweekruimte verversen. Op het moment dat je het substraat aan de fruiting conditions heb blootgesteld en de eerste pinheads komen te voorschijn, is het erg belangrijk om de lucht vaak te verversen.

De hoeveelheid verse lucht voor optimale groeiomstandigheden verschilt per soort. Tevens is dit afhankelijk van verschillende factoren, zoals bijvoorbeeld de grootte van de kweekruimte. In het algemeen hebben de soorten uit de Panaeolus familie meer behoefte aan verse lucht dan de paddestoelen uit de Psilocybe familie.

Psilocybe: 3 a 4 x per dag lucht verversen (minimaal)
Panaeolus: 6 a 8 x per dag lucht verversen (minimaal)

Een cold shock betekent dat je het gekoloniseerde substraat met casinglaag en gesloten deksel 24 uur lang op 2 a 4 C wegzet, voordat je het bloot stelt aan de fruiting conditions. Dit werkt als een soort trigger, zodat het mycelium ‘begrijpt’ dat het tijd wordt om uit te groeien tot een mooie paddestoel.

Bij enkele soorten heeft een cold shock een grote positieve invloed op het eindresultaat.

Let op: Bij temperaturen onder nul zal het mycelium niet lang overleven.

Vanwege de benodigde steriliteit dienen je handen, armen en de werkplek altijd goed gedesinfecteerd te worden. Desinfecteren is het doden van alle aanwezige bacteriën of het voorkomen ervan. Goede desinfecteermiddelen zijn alcohol en Dettol in combinatie met water.

Desinfecteermiddelen zijn uitermate belangrijk, maar ook in deze geldt: overdaad schaadt! Grote hoeveelheden desinfecteermiddelen in de lucht kan gevaarlijk zijn voor je gezondheid. Dus let op de hoeveelheid. Verlaat na het schoonmaken de ruimte voor ongeveer 15 minuten, zodat het desinfecteermiddel zijn werk kan doen. Tevens zijn desinfecteermiddelen erg brandbaar! Wees uitermate voorzichtig als je in een gedesinfecteerde ruimte aan de gang gaat met vuur om bepaalde instrumenten te steriliseren.

Een spoor die onder de juiste omstandigheden in contact komt met de juiste voedingsbodem, zal gaan ontkiemen. Deze begint dan met het vormen van primair mycelium. Dit mycelium wordt ook wel monokaryotic mycelium genoemd. Als dit mycelium in contact komt met een andere, compatible monokaryotic mycelium, begint er zich secundair mycelium te vormen. Dit secundaire mycelium is het dikaryotisch mycelium. Dikaryotisch mycelium is dus het resultaat als twee monokaryotic mycelia elkaar tegenkomen, samensmelten en verder gaan als een. Alleen uit dikaryotisch mycelium kan uiteindelijk een paddestoel voortkomen. Monokaryotisch mycelium op zichzelf is niet in staat om zelf uit te groeien tot een paddestoel. De kans dat er alleen monokaryotisch mycelium in je substraat zal groeien is overigens te verwaarlozen.

Filterzakken zijn speciaal ontworpen voor de kweek van paddestoelen. Deze zakken zijn autoclaveerbaar en zijn voorzien van een speciaal filter. Dit filter laat wel lucht door, maar houdt de bacteriën in de lucht tegen.

De filterbags zijn erg handig in gebruik en zijn bruikbaar voor meerdere doeleinden.

Je kan ze gebruiken voor o.a.

• het opkweken van mycelium
• als mini-kweekruimte

Paddestoelen komen op in zogenaamde flushes (ook wel ‘vluchten’ genoemd). Een flush betekent een collectieve opkomst en groei van een groep paddestoelen binnen een (vaak) korte periode.

Een substraat met sterk mycelium kan meerdere flushes opleveren. De snelheid en grootte van de flushes verschilt per soortpaddestoel. Bij sommige soorten is het mogelijk om wel 5 a 6 flushes van een substraat te krijgen.

De fruiting conditions betekent dat je het substraat met casinglaag bloot gaat stellen aan licht, verse lucht en een daling van de temperatuur.

Op het moment dat je substraat helemaal gekoloniseerd is met mycelium, ga je een casinglaag aanbrengen. Dit plaats je dan nog enkele dagen terug in de incubatieruimte. Als het mycelium door de casinglaag heen komt, wordt het tijd om het bloot te stellen aan de fruiting conditions. Door het plaatsen van het mycelium in de fruiting conditions geef je het mycelium de mogelijkheid tot het formeren van fruitbodies.

Een glove box is een semi-steriele luchtdichte kleine ruimte waarin met alleen de handen gewerkt kan worden. Je kunt je handen door 2 gaten steken. Omdat de ruimte schoon en luchtdicht is, is er weinig tot geen beweging van bacteriën in de lucht, waardoor de kans op besmetting sterk afneemt.

Het maken van een glove box is niet erg moeilijk en hoeft zeker niet duur te zijn. De glove box is eigenlijk de beste optie voor diegene die met weinig geld toch wat verder wilt komen met de kweek van paddestoelen

HEPA staat voor High Efficiency Particulate Accumulation. Deze filters zuiveren de lucht voor 99,97 % van alle aanwezige deeltjes die groter zijn dan .3 micron. Mushroom cultivators gebruiken deze filters om een laminar flow hood mee te maken. Door met een ventilator lucht door deze filters te blazen, wordt het mogelijk om voor een filter te werken waar zo goed als steriele lucht doorheen komt. De kans op besmetting wordt hier zo goed als uitgesloten. Een laminar flow hood met HEPA-filter is iets wat vooral interessant is voor de meer ervaren kweker die verder wil komen met mushroom cultivation. Een laminar flow hood is een redelijke investering. Maar op het moment dat de cultivatie van paddestoelen een uit de hand gelopen hobby wordt, is dit iets wat zeker de moeite waard is.

Incubatie is de periode na de inoculatie. In deze periode geef je sporen de tijd om te ontkiemen en het substraat te doorgroeien met mycelium.

Mycelium groeit het beste onder warme omstandigheden. Plaats het substraat daarom op een warme plek. Het mycelium van de meeste paddestoelen groeit het beste bij een temperatuur van ongeveer 28 – 30 graden C.

Voor op kleine schaal is een kast boven de koelkast een goede plaats. Een koelkast wordt aan de achterkant warm en deze warmte stijgt op. Op grotere schaal moet er al snel gedacht worden aan een thermostaat of andere verwarmingselementen. Bedenk wel dat substraat met mycelium ook warmte uit zichzelf produceert.

Tevens dient de incubatieruimte geheel donker te zijn. Een donkere ruimte versnelt de groei. Ook kan licht ervoor zorgen dat er voortijdig paddestoelen gaan groeien.

Inoculeren is het inbrengen van sporen of broed in datgene wat gaat dienen als substraat of voedingsbodem.Tijdens de inoculatie is het uitermate belangrijk om zo steriel mogelijk te werk te gaan. De sporen en het substraat zijn in dit stadium erg vatbaar voor contaminaties.

Je kunt substraat inoculeren met:

• een sporenprint
• een sporenspuit
• mycelium op agar
• weefsel
• broed

Een laminar flow hood is een kleine ruimte waarin met behulp van een ventilator en een HEPA filter een bijna perfect steriele ruimte gecreëerd wordt. In een goede laminar flow hood kan dus bijna foutloos gewerkt worden.

HEPA staat voor High Efficiency Particulate Accumulation. Deze filters zuiveren de lucht voor 99,97 % van alle aanwezige deeltjes die groter zijn dan .3 micron. Door met een ventilator lucht door een HEPA filter te blazen, ontstaat er een luchtstroom aan de andere kant van dat filter. Deze luchtstroom is vrij van eventuele besmettingen die in de lucht aanwezig zijn. Deze luchtstroom houdt tevens de luchtstroom die afkomt van jouw richting tegen. En juist deze luchtstroom zit vol met besmettingen uit de lucht. Hierdoor wordt het mogelijk om voor dat filter zo goed als steriel te werk te gaan. Het is erg belangrijk dat de ventilator precies genoeg kracht heeft voor de maat HEPA filter dat je gebruikt. Bij een te kleine inhoud van de ventilator zal de luchtstroom die vanuit het filter komt te weinig zijn om een steriele werkplek te garanderen.

Een laminar flow hood met HEPA-filter is iets wat vooral interessant is voor de meer ervaren kweker die verder wil komen met experimenteren. Een laminar flow hood is een redelijk prijzige investering. Maar op het moment dat de cultivatie van paddestoelen een uit de hand gelopen hobby wordt, is dit iets wat zeker de moeite waard is.

De luchtvochtigheid is het percentage water dat in de lucht aanwezig is. Een hoge luchtvochtigheid is uitermate belangrijk tijdens de groei van het mycelium tot en met de fruiting period. De meeste soorten paddestoelen gedijen tijdens de incubatieperiode het best bij een luchtvochtigheid van 90%. Gedurende de fruiting conditions is het verstandig om de luchtvochtigheid iets te laten dalen tot 85-90% Je kan de luchtvochtigheid op peil houden door tijdens de primordia formation dagelijks de lucht te besproeien met wat water. Het is hier wel belangrijk om de lucht met een mist van water te bevochtigen. Sproei het water niet direct op de casinglaag. Grote druppels water zijn erg schadelijk voor het mycelium. Een betere methode is om perliet te gebruiken om de luchtvochtigheid op peil te houden. Perliet is een uitstekende vochtvasthouder. Door een laagje perliet in het terrarium aan te brengen met wat water, blijft de luchtvochtigheid op een redelijk constante hoogte.

Een spoor van een paddestoel die ontkiemt, begint met het vormen van primair mycelium. Dit mycelium wordt ook wel monokaryotisch mycelium genoemd. Monokaryotisch mycelium op zichzelf is niet in staat om zelf paddestoelen te vormen.

Het is een vereiste dat dit mycelium in contact komt met een ander compatible monokaryotisch mycelium. Er begint zich dan secundair mycelium te vormen. Dit secundaire mycelium wordt dikaryotisch mycelium genoemd. Alleen uit dikaryotisch mycelium kan uiteindelijk een paddestoel voortkomen. De kans dat er alleen monokaryotisch mycelium in je substraat zal groeien is overigens te verwaarlozen.

Een multispore culture is een mushroom culture die vele unieke sporen bevat die allemaal zouden kunnen uitgroeien tot een paddestoel met zijn eigen unieke eigenschappen.

Als er een sporenprint/spuit wordt gebruikt om het substraat mee te inoculeren dan is er sprake van een multispore culture. Vele verschillende sporen kunnen dan ontkiemen in het substraat. Een multispore culture kan de oorzaak zijn dat paddestoelen uit dezelfde flush er anders uitzien en niet in hetzelfde tempo groeien.

Het mycelium is eigenlijk waar het bij de paddestoel om draait. Mycelium is een ondergronds netwerk van cellen dat zich over grote oppervlakten kan uitspreiden.De vrucht van dit mycelium is de paddestoel.

In de natuur kan mycelium erg grote netwerken vormen. Bij grote netwerken betekent dat niet automatisch dat dat gebied dan ook volstaat met paddestoelen. De paddestoelen groeien alleen op die plek waar de omstandigheden ideaal zijn.

Het mycelium van paddestoelen die Psilocybine bevatten is wit van kleur. Sterk mycelium heeft tevens een wat draderige structuur (Rhizomorph)

Overlay is een situatie die voorkomen moet worden. Bij omstandigheden die niet ideaal zijn, is het mogelijk dat het mycelium de casinglaag geheel overgroeit. Dit overgroeien van de casinglaag met mycelium wordt overlay genoemd.

Als dit eenmaal gebeurd is, dan wordt het voor het mycelium lastiger om pinheads en dus uiteindelijk paddestoelen voort te brengen. De casinglaag heeft dan eigenlijk zijn oorspronkelijke functie verloren.

Overlay is ondermeer te voorkomen door het substraat met de casinglaag op het juiste tijdstip aan de fruiting conditions bloot te stellen. Na het aanbrengen van de casinglaag moet het substraat enkele dagen teruggeplaatst worden in de incubatieruimte. Als het mycelium op 20-30 % van de oppervlakte te zien is, is het moment aangebroken om het substraat bloot te stellen aan de fruiting conditions. Ook kan bij sommige soorten cold shock een grote invloed hebben bij het vermijden van overlay.

Bij pasteurisatie van het substraat wordt het materiaal voor korte tijd verhit, waardoor veel bacteriën sterven. In tegenstelling tot sterilisatie worden niet alle bacteriën gedood. Bij casing lagen voldoet pasteuriseren, het substraat waarin geinoculeerd wordt dient wel altijd steriel te zijn.

Pasteurisatie wordt gedaan door het substraat voor enige tijd te verhitten in warm water van rond de 60 a 70 gr C.

Vooral stro wordt door de meeste cultivators gepasteuriseerd in plaats van gesteriliseerd.

Perliet zijn kleine stukjes vulkanisch gesteente met een poreuze structuur. Deze structuur brengt met zich mee dat het uitstekend water kan vasthouden. Het wordt vaak gebruikt om de luchtvochtigheid op peil te houden. Dit kan door wat perliet op de bodem van de kweekbak te leggen.

Petrischaaltjes worden gebruikt voor het kweken van mycelium op agar media. Ze worden steriel geleverd, en zijn dus direct klaar om te gebruiken. Bij het werken met grote aantallen petrischaaltjes is het handig om een petri rek te gebruiken. Hierbij kunnen de schaaltjes eenvoudig gestapeld worden.

De paddestoelen op hun kleinst. Op het moment dat er op de casinglaag kleine knopjes beginnen te vormen, dan worden dat de pinheads genoemd. Deze pinheads zullen/kunnen uitgroeien tot volwassen paddestoelen.

Primordia formation is het stadium net na het vormen van de pinheads. Als de pinheads iets groter worden, dan zal er ook het eerste stukje van het stammetje te voorschijn komen. Deze periode wordt primordia formation genoemd en is samen met het formeren van de pinheads een cruciale periode in mushroom cultivatie. De omstandigheden dienen hier optimaal te zijn voor een goed resultaat.

Psilocine is een van de twee werkzame stoffen in magic mushrooms. De andere werkzame stof is Psilocybine. Deze twee stoffen zijn beide alkaloïden en zijn sterk gerelateerd aan elkaar. Ze worden beiden beschouwd als een psychedelische drug.

Rhizomorph mycelium heeft een draderige, touwtjes-achtige structuur. Bij het werken met mushroom cultures is dit het soort mycelium waar gezocht naar moet worden.

Rhizomorph mycelium heeft een grote potentie om mooie, sterke flushes met paddestoelen op te leveren.

Sclerotium (meervoud sclerotia) is een harde, stevige massa wat zich in het substraat met mycelium kan vormen. Sommige soorten staan bekend om hun stevige sclerotiavorming, waaronder de Psilocybe tampanensis en de Psilocybe mexicana.

Sclerotia ziet er een beetje uit als een walnoot en kan zo groot worden als een tennisbal.

Er zijn verschillende manieren om deze sclerotia te kweken. Als eerste bij de kweek van deze paddestoel zelf, zal er zich sclerotia vormen onder de casinglaag door het substraat heen. Tevens is het mogelijk om alleen de sclerotia zelf te kweken. Dit is een andere manier van kweken waarbij het substraat niet bloot wordt gesteld aan de fruiting conditions en de paddestoel zelf dus niet gekweekt wordt.

Het sclerotia van deze paddestoelen bevat psilocybine en of Psilocine.

Een single strain (of pure strain) is een geïsoleerd uniek genotype. Een substraat geinoculeerd met een single strain heeft een grotere potentie om mooie, sterke flushes voort te brengen.

De meer ervaren kweker gaat daarom op zoek naar deze single strains. Single strains zijn te maken door mycelium op agar te kweken en daar de rhizomorph stukjes mycelium uit te isoleren. Ook de techniek met behulp van levend weefsel levert een single strain op.

Als je bepaalde mushroom cultures voor langere tijd wilt bewaren, kan je dit het beste doen in zogenaamde slants. Dit zijn cultuurbuizen gevuld met agar waarin mycelium kan groeien.

De slants kunnen gesteriliseerd worden met het agar extract erin. Als je de slants na sterilisatie laat afkoelen is het verstandig om de buisjes schuin neer te zetten. Dit geeft het mycelium een groter oppervlak om op te groeien. Na afkoeling kan je de slant inoculeren met bijvoorbeeld een geïsoleerd stukje mycelium van een single strain. Als het mycelium tekenen van groei vertoont op de agar kan je de slants in de koelkast plaatsen (2 – 4 gr C.).

Op deze manier kunnen mushroom cultures jarenlang bewaard worden.

Een snelkookpan is eigenlijk een vereiste voor elke mushroom cultivator. In een snelkookpan zijn zulke hoge temperaturen te behalen dat het mogelijk wordt om substraat, water en gebruiksinstrumenten te steriliseren. Door sterilisatie worden alle aanwezige organismen gedood.

Snelkookpannen zijn niet goedkoop. Echter, het is wel de enige aankoop voor de (kleinschalige) mushroom cultivator dat enigszins prijzig is. Verder hoeft men geen grote kosten te maken. Snelkookpannen zijn verkrijgbaar vanaf 30 euro tot enkele honderden euro’s.

Laat na sterilisatie de snelkookpan altijd rustig afkoelen en forceer niets door de deksel er te snel af te willen halen. Als het drukverschil te snel verandert kan dit nare gevolgen hebben voor het substraat en de potten zelf, waardoor het onbruikbaar wordt. Tevens kan het simpelweg gevaarlijke situaties opleveren.

Wat de zaden zijn voor een plant, zijn de sporen voor een paddestoel. Paddestoelensporen zijn microscopisch klein. De sporen van de paddestoel bevinden zich aan de onderkant van het hoedje en elke paddestoel kan er miljoenen produceren.

Een sporenprint of spore afdruk is een stukje papier (aluminiumfolie, stukje glas) waar de naar beneden gevallen sporen mee zijn opgevangen.

Om te beginnen met de cultivatie van paddestoelen is de eerste stap het verkrijgen van een sporenprint. Een sporenprint kan je afnemen van een in het wild gevonden paddestoel. Dit brengt wel risico’s met zich mee. Je weet nooit zeker of het wel de paddestoel is, welke je denkt dat het is. Uiteraard geldt dit niet voor echte experts.

Een andere manier is het internet. Op internet zijn vele nieuwsgroepen en forums te vinden waar sporenprints geruild kunnen worden. Tevens zijn er enkele websites die sporenprints van vele soorten paddenstoelen verkopen.

Een sporenspuit is een spuit gevuld met sporen van de paddenstoel in een oplossing van gesteriliseerd water.

Inoculatie van het substraat gebeurt meestal door middel van een sporenspuit. Theoretisch is het mogelijk om het substraat direct te inoculeren met de sporen van een print, maar deze zijn doorgaans te droog om te ontkiemen. Een oplossing hiervoor is om de sporen te laten hydrateren in gesteriliseerd water, om ze vervolgens met een spuit op te nemen. Het water met de sporen kan vervolgens gebruikt worden om het substraat mee te inoculeren.

1 cc sporenoplossing is voldoende om mycelium te kweken. Een grotere hoeveelheid zal het proces wat versnellen. Voor het maken van goede sporenspuiten is een foutloze steriele methode essentieel.

Het substraat is de voedingsbodem waar je paddestoelen op gaan groeien. Het is dus een verzamelnaam voor alle mogelijke voedingsbodems. Er zijn vele soorten paddestoelen, die allemaal hun eigen voorkeur hebben voor een speciaal substraat.

Onder andere rogge, rijstmeel, vermiculiet, stro, mest, vogelzaad, karton en houtsnippers kunnen dienen als substraat.

Een tissue culture (weefsel cultuur) is een cultuur gebaseerd op een stukje weefsel van (de binnenkant van) een paddestoel. Met een tissue culture ben je bezig om een paddenstoel te klonen.

Door met behulp van weefsel mycelium te kweken, ben je verzekerd van dezelfde genetische eigenschappen als de eigenschappen van de paddestoel van welke het weefsel afkomstig is. Dit proces kan je het beste uitvoeren met behulp van agar. Zoek voor het afnemen van het weefsel naar de sterkste en gezondste paddestoel.